DUDAK YEMEK ORUCU BOZAR MI? Diyanet'e göre dudak yemek orucu bozar mı?
Dudak yemek, oruçlu kişinin dudağından kopan bir parçayı bilerek yutması durumudur. Bu fiil, genel hükümlere göre orucu bozan şeyler arasında yer alır. Çünkü oruçlu olan bir kimsenin bilerek bir maddeyi midesine ulaştırması, orucun temel şartlarından birini ihlal eder.
DUDAK YEMEK ORUCU BOZAR MI?
Diyanet tarafından yapılan açıklamalarda da dudağından kopan bir parçayı yutmanın orucu bozacağı belirtilir. Parça büyük veya küçük olabilir; ancak bilerek yutulduğunda oruç bozulmuş kabul edilir. Böyle bir durum gerçekleşirse o günün orucu geçersiz sayılır ve daha sonra bir gün kaza orucu tutulması gerekir. Bazı görüşler, istemeden ve çok ufak bir parçanın yutulması halinde orucun bozulmayacağını belirtir; ancak kasten yutmak, orucu kesin olarak geçersiz kılar.
DUDAK PARÇASI YEMEK ORUCU BOZAR MI?
Dudaktan kopan bir parçayı yemek, net şekilde orucu bozan bir eylem olarak değerlendirilir. Dinî kaynaklarda, insan bedeninden kopan parçaların bilerek yutulmasının orucu bozacağına dair örnekler verilir. Dudağın derisi veya etli bölümü de bu kapsama dâhil olduğundan, kasıtlı olarak yutma söz konusu olduğunda oruç ihlali gerçekleşir. Diyanet fetvaları da bu görüşü doğrular niteliktedir. Dikkat edilmesi gereken nokta, küçük bir parçanın istemeden yutulması durumunda bazı farklı görüşler bulunmasıdır. Fakat bilerek yapılırsa, o günün orucu bozulmuş kabul edilir ve daha sonra bir gün kaza orucu tutulması gerekir. Tedbirli davranmak ve orucu korumaya özen göstermek önemlidir.DUDAK ETİ YEMEK ORUCU BOZAR MI?Dudak eti yemek, yani etli kısımdan kopmuş bir parçayı ağızda çiğneyip midenin içine göndermek, orucu bozan fiiller arasında sayılır. Çünkü besleyici veya yenilebilir bir madde olup olmadığı fark etmeksizin mideye giren her şey, orucun sıhhatini etkiler. Diyanet’in açıklamalarında, “susam tanesi kadar küçük bir parça bile olsa bilerek yutmak orucu bozar” görüşü öne çıkar. Eğer farkında olmadan ve çok ufak bir parçayı yutmak söz konusu olduysa, bazı kaynaklar bu durumda orucun bozulmayabileceğini söyler. Yine de bilerek yutulan dudak eti, orucu kesin olarak geçersiz kılar ve kaza gerektirir.
DİYANET’E GÖRE DUDAK YEMEK ORUCU BOZAR MI?
Diyanet’e göre, oruçlu bir kimsenin dudağından kopan parçayı yutarak midesine indirmesi orucu bozar. Kurumun fetva metinlerinde, vücuttan çıkan bir parçanın kasıtlı yutulması halinde oruç hükmünün sona erdiği belirtilir. Dudağın derisi ya da eti fark etmez; önemli olan parçanın bilinçli olarak mideye gitmesidir. Bu konuda “ağza alıp tükürmek” gibi yutma dışı davranışlar orucu bozmaz. Ancak yutma meydana gelirse, o gün oruç geçersiz hale gelir. Dolayısıyla Diyanet’in görüşü gayet açıktır: Dudak yemek orucu bozan eylemlerden biridir ve böyle bir durumda Ramazan’da tutulan oruç kaza edilmelidir.Yanlışlıkla dudağını ısırıp kopan bir parçayı yutma durumu, teknik olarak orucu bozar. Çünkü sonuçta mideye fiziksel bir madde inmiş olur. Yine de bu fiilin kasıtlı olmaması, günah sorumluluğunu hafifletir ve kefaret orucunu gerekli kılmaz. Diyanet ve ilgili diğer dinî kaynaklar, hataen yapılan işlerde sadece kaza orucunun gerekli olduğunu söyler. Bazı görüşler, çok küçük bir parçanın istemeden yutulması halinde orucun bozulmayabileceğini ifade eder; fakat genel kabul, “mideye inen her madde orucu bozar” yönündedir. Bu sebeple yanlışlıkla da olsa parça yutulduğunda oruç geçersiz sayılır ve daha sonra o günün kazası tutulur.
UNUTARAK DUDAK YEMEK ORUCU BOZAR MI?
Unutarak yapılan eylemler, orucu bozan fiiller kapsamında değerlendirilmez. Burada esas ölçü, kişinin oruçlu olduğunu tamamen unutmasıdır. Eğer gerçekten oruçlu olduğu akıldan çıkmış ve bu sırada dudaktan kopan bir parça yenilmişse, dinen bu fiil orucu bozmuş sayılmaz. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) hadislerinde, unutarak yiyip içenin orucunun bozulmadığı bildirilir. Diyanet de bu hadisleri esas alarak “unutma hali” durumunda orucun geçerli olduğunu vurgular. Dolayısıyla oruçlu olduğuna dair hiçbir farkındalık olmadan dudak yeme eylemi gerçekleşirse, oruç korunmuş sayılır. Kişi hatırlar hatırlamaz eylemi bırakmalı ve orucuna devam etmelidir.
DUDAK YEMEK ORUCA ZARAR VERİR Mİ?
Dudak yemek, kopan parçayı yutma hali ile birlikte orucun bozulmasına neden olur. Bu durum, “oruca zarar vermek” şeklinde yorumlanır. Orucun geçerliliği, yeme-içme gibi durumların olmamasına bağlıdır. Dudak derisi veya eti de vücuttan kopmuş bir madde olduğu için bilerek yutulduğunda orucu bozar. Ancak dudağı ısırdıktan sonra kopan parçayı tükürür veya dışarı atarsa, oruç zarar görmez. Vücuda besleyici bir madde girmemiş olur. Bu yüzden, dudak yeme alışkanlığı bulunan kişilerin oruçlu iken çok daha dikkatli olması gerekir. Aksi takdirde orucun sıhhatini korumak mümkün olmayabilir ve kaza orucu gerekli hale gelir.
DUDAK YEME ALIŞKANLIĞI ORUCU ETKİLER Mİ?
Dudak yeme alışkanlığı, kişiyi farkında olmadan dudağını ısırmaya sevk edebilir. Bu davranış bazen bilinçsiz şekilde yapılır ve kopan parçanın yutulması orucun bozulmasına yol açar. Dolayısıyla bu alışkanlık oruç açısından risk oluşturur. Bilinçli veya bilinçsiz, sonuç olarak mideye parçanın inmesi durumu orucu bozar. Bu nedenle dudağını kemirme alışkanlığı olanlar, Ramazan veya diğer oruç günlerinde ekstra hassasiyet göstermelidir. Dudakları nemlendirmek veya başka yöntemlerle bu davranışı azaltmak tercih edilebilir. İslami açıdan orucu korumak önemli bir sorumluluk olduğundan, bu alışkanlık giderilmezse sık sık kaza orucu tutma durumu doğabilir. Dikkatli davranarak oruç güvence altına alınabilir.Dudak yemek, parçayı yutma haliyle gerçekleşirse orucu bozar. Kasıtlı olarak dudağındaki deriyi koparıp yemek, açıkça oruç kuralına aykırı bir fiildir. Ayrıca Ramazan esnasında bilerek bu davranışta bulunan kişi, o günkü orucunu ihlal etmiş olur. Bunun yanı sıra, unutarak yemek orucu bozmaz. Kişi oruçlu olduğunu tamamen unutmuş ve bu sırada dudak parçasını yutmuşsa, orucu geçersiz sayılmaz. Çok küçük bir parçayı istemeden yutmak konusunda bazı görüşler orucun bozulmayabileceğini ileri sürer, fakat genel kanaat mideye inen her şeyin orucu bozduğu yönündedir. Parçayı dışarı atmaksa orucu etkilemez. Yani yutma gerçekleşmezse oruç bozulmaz.
DUDAK YEMEK ORUCU BOZARSA KEFARET GEREKİR Mİ?
Dudak yemek suretiyle orucunu bozan kişinin genellikle kefaret orucu tutması gerekmez. Kefaret, kasten yemek içmek veya cinsel ilişki gibi temel oruç yasaklarını ihlal durumlarında, özellikle besleyici madde alınmasıyla ilgili durumlarda uygulanan 60 gün peş peşe oruç cezasıdır. Dudak yeme eylemi, bir tür madde yutma olsa da besleyici özellik taşımadığı için çoğu fıkıh âlimi sadece kaza orucunun yeterli olduğunu belirtir. Diyanet açıklamalarında da dudak veya tırnak yeme sonucu orucun bozulmasında kefaret değil kaza vurgusu öne çıkar. Dolayısıyla böyle bir durumda yalnızca bozulan gün sayısınca kaza orucu tutulması gerekir.
DUDAK YEMEK ORUCU BOZARSA KAZA GEREKİR Mİ?
Dudak yemek nedeniyle oruç bozulduğunda, dinî hükümlere göre o günün kaza edilmesi şarttır. Kişi farkında olsun ya da olmasın, yutulan parçanın midesine gitmesi orucun sıhhatini ortadan kaldırır. Bu nedenle bozulan orucun telafisi için Ramazan’dan sonra uygun bir günde aynı sayıda kaza orucu tutulması gerekir. Diyanet fetva metinlerinde, bu durumun kefareti gerektirmediği ama kaza orucunun zorunlu olduğu belirtilir. Bu, hem Ramazan orucu hem de diğer farz oruçlar için geçerli bir hükümdür. Kısacası dudak parçası yutulduğunda o gün oruçtan çıkar ve eksik gün, sonraki zamanlarda tamamlanır.
DUDAK YİYİNCE ORUÇ BOZULURSA NE YAPMALI?
Dudak yiyince oruç bozulduğunu fark eden kişi öncelikle oruç tutma niyetinden çıkmış olur. Yine de Ramazan günlerinde, saygı gereği günü oruçlu gibi geçirmek makbul görülür. Yani öğlen saatinde oruç bozulsa dahi hemen yeme içmeye başlamak tavsiye edilmez. O gün geçersiz hale gelse bile ertesi gün oruca normal şekilde devam edilir. Bozulan gün için ise Ramazan’dan sonra bir gün kaza orucu tutmak gerekir. Bu kaza, bozulan oruç borcunu karşılamış olur. Gerekiyorsa Allah’tan af dileyip, gelecekte bu konuda daha dikkatli davranmak uygun olur. Böylece ibadetin maneviyatına saygı gösterilir.Dudak yiyerek oruç bozma, yalnızca o günü etkiler. İslam âlimleri, her orucun ayrı bir ibadet olduğunu vurgular. Dolayısıyla bir günün orucu kasten ya da hataen bozulduğunda tüm ayı yeniden tutma mecburiyeti doğmaz. Sadece bozulan gün için kaza orucu tutulması yeterlidir. Eğer Ramazan boyunca benzer bir hata birkaç kez tekrarlandıysa, her bozulma için ayrı bir kaza gerekir. Ancak tamamını yeniden tutmak gibi bir zorunluluk söz konusu değildir. Bu, fıkıh kitaplarında açıkça belirtilen bir hükümdür. Gün sayısı kadar kaza yapmak ibadeti yerine getirmek açısından yeterli kabul edilir.
DUDAK YİYİP YEMEDİĞİNDEN EMİN OLMAYANIN ORUCU BOZULUR MU?
Dudak yiyip yemediğinden şüphe eden kişi için temel kural, kesin bilgi olmadan orucu bozulmuş saymamaktır. Şüphe, orucun geçersiz kabul edilmesi için yeterli bir kanıt oluşturmaz. İslam âlimleri, “zan veya vesvese ile hüküm verilmez” ilkesini öne çıkarır. Dolayısıyla “Acaba farkında olmadan bir dudak parçasını yuttum mu?” şeklinde kuşkusu olan kişi, oruca devam eder. Eğer emin olunmuyorsa oruç bozuldu diye düşünmemek gerekir. Daha sonra herhangi bir kesin kanıt çıkarsa, ona göre hareket edilir. Genel yaklaşım, şüphe halinde orucu korumak ve geçerliliğine devam etmek yönündedir.
ORUÇLUYKEN DUDAK YEMEK GÜNAH MI?
Oruçlu iken dudaktan kopan parçayı kasıtlı yutmak, orucu bozduğu için dinen de sakıncalı bir davranış sayılır. Çünkü farz bir ibadeti isteyerek iptal etmek, günah kapsamına girer. Ancak dudak kemirmek veya ısırmak tek başına haram değildir; önemli olan parçanın mideye inip inmemesidir. Bile bile oruç bozmak günah kabul edilir ve bu durumda tövbe edilmesi tavsiye edilir. Eğer dudağı istemeden yutmak söz konusu olduysa, bu durumda günah sorumluluğu da azalır. Unutarak yapılırsa günah olmadığı gibi oruç da bozulmaz. Kasıt unsuru, fiilin dinî hükmünde belirleyici rol oynar.Ramazanda tutulan oruçlarda da dudak yemek, diğer günlerdeki farz veya nafile oruçlarda olduğu gibi geçerliliği ortadan kaldırır. Diyanet tarafından yapılan açıklamada, “Oruçlu kişi dudağından kopan bir parça yutsa orucu bozulur” hükmü Ramazan için de aynen geçerli kabul edilir. Bu ibadet, özellikle Ramazan ayında daha fazla önem taşır. Dolayısıyla dudağını ısırıp parça koparan kişi, bu parçayı yutarsa Ramazan orucunu o gün bozmuş olur. Kaza gerekliliği ortaya çıkar, fakat tüm ayı yeniden tutmak gerekmez. Orucun maneviyatı çok yüksek olduğu için bu tür durumlarda ekstra özen göstermek tavsiye edilir.
DUDAK YEMEK NEDENİYLE ORUÇ BOZULURSA O GÜN ORUCA DEVAM EDİLİR Mİ?
Dudak yemek suretiyle oruç bozulduğunda, teknik olarak o günkü oruç sona ermiş sayılır. Dileyen kişi günün geri kalanında yemek içmek hususunda serbesttir, fakat genellikle oruca saygı amacıyla iftara kadar yeme-içmeden uzak durmak önerilir. Böylece oruç ibadetine duyulan hürmet korunmuş olur. Yine de o günkü oruç fıkhen geçersiz kabul edilir ve mutlaka kaza edilmesi gerekir. Ertesi gün oruca normal şekilde devam edilebilir. Kişi bozduğunu fark edince, hemen yiyip içmeye başlamak yerine tövbe ve pişmanlık duygusuyla davranabilir. Bu durum, İslam âlimlerince faziletli bir tutum olarak yorumlanır.