Diş çektirmek orucu kendiliğinden geçersiz kılan bir eylem değildir. Dini kaynaklarda, orucu esas bozan şeylerin yemek, içmek ve cinsel ilişki olduğu belirtilir. Diş çekimi bu kapsamda yer almadığı için, tek başına orucu bozmaz. Ancak işlemin sırasında kanın veya kullanılan sıvıların yutulması durumunda oruç bozulmuş sayılır.
DİŞ ÇEKTİRMEK ORUCU BOZAR MI?
Diş çektirirken ağızda biriken kanın yutulmamasına dikkat edilmesi gerekir. Kan veya sıvılar mideye ulaşmazsa oruç geçerliliğini korur. Diyanet’in ilgili açıklamalarında da diş çekiminin kendisinin orucu bozmadığı, fakat kan ve su yutmak gibi ihtimaller yüzünden dikkatli olunması gerektiği vurgulanır. Sonuç olarak, işlem tek başına oruca zarar vermez fakat sürece özen göstermek önemlidir.
ORUÇLUYKEN DİŞ ÇEKTİRMEK CAİZ Mİ?
Oruçlu iken diş çektirmek caiz kabul edilir ve bir yasaklama söz konusu değildir. Ağrı ya da başka bir rahatsızlık yaşandığında tedavi görmeyi ertelemek gerekmez. İslam âlimlerinin çoğu, diş çekimi gibi tıbbi müdahalelerin orucu doğrudan bozmadığını ifade eder. Temel ilke, vücuda besin niteliğinde bir madde girmemesi ve kan veya suyun yutulması gibi orucu bozacak unsurlardan kaçınılmasıdır. Diş çekimi sürecinde, lokal anestezi uygulamasının da oruca zarar vermediği yönünde görüşler bulunur. Fakat çekim esnasında kan yutma riski var diye bazı alimler ihtiyatı önerir. Yine de caizlik açısından bir sakınca olmaz ve tıbbi müdahale yapılabilir.
DİYANET’E GÖRE DİŞ ÇEKTİRMEK ORUCU BOZAR MI?
Diyanet’e göre diş çektirmek, orucu doğrudan bozmayan bir işlemdir. Kurumun resmi fetvalarında, sırf tedavi amacıyla diş tedavisi veya diş çekimi yaptırmanın orucu geçersiz kılmayacağı açıkça belirtilmiştir. Diyanet’in görüşü, besleyici ya da keyif verici hiçbir madde alınmadığı sürece orucun bozulmadığı yönündedir. Diş çekimi esnasında vurulan uyuşturucu iğne de gıda niteliği taşımadığı için orucu etkilemez. Yine de işlem sırasında ağza kaçabilecek kan, su veya ilaç benzeri şeyleri yutmaktan kaçınmak gerekir. Diyanet, imkânı olanların bu işlemleri iftardan sonra yaptırmasının daha sağlıklı olacağını vurgular ama gündüz vakti çekim de orucu doğrudan bozmaz.
DİŞ ÇEKTİRMEK ORUCU BOZARSA KAZA GEREKİR Mİ?
Diş çektirme işlemi sırasında oruç bozulursa, bir günlük kaza orucu tutmak gerekir. Yani bozulan o günün yerine, başka bir günde yalnızca bir gün oruç tutularak telafi yapılır. Kan ya da su yutmak gibi bir sebeple oruç geçersiz olursa, kişi artık o gün oruçlu sayılmaz. Bu nedenle iftara kadar yeme ve içmeden uzak dursa bile, Ramazan sonrasında bir gün kaza etmek zorundadır. Kaza, kefaretten farklı olarak yalnızca o bozulan gün sayısı kadar tutulur. Diş çekimiyle ilgili bozulma genelde istem dışı gerçekleştiği için de kefaret yerine kaza orucu gerekir.Diş çektirmek yüzünden oruç bozulduğunda kefaret orucu gerekmez. Kefaret, kasıtlı ve mazeretsiz şekilde oruç bozmak durumunda ortaya çıkar. Bir tedavi amacıyla diş çektirirken farkında olmadan kan veya su yutulursa, bu zorunluluk ya da hata kapsamına girer. Bu yüzden kefaret değil, sadece bir günlük kaza orucu tutulması yeterli olur. Oruçluyken ağrıyı dindirmek için diş çekimi yapmak da mazur görülen bir eylemdir. Kefaret orucunun 61 gün gibi uzun olmasının nedeni, bilerek ve isteyerek ciddi bir ihlal yapmaktır. Bu kapsamda, diş çektirme işleminde böyle bir durum söz konusu olmaz.
ORUÇLUYKEN DİŞ ÇEKTİRMEK İÇİN YAPILAN İĞNE ORUCU BOZAR MI?
Diş tedavisi sırasında yapılan lokal anestezi iğnesi, orucu bozmaz. Bu iğne besin olarak kabul edilen bir madde içermediği için orucu geçersiz kılan unsurlar listesinde yer almaz. Diyanet’in görüşü, ağrı kesici ya da uyuşturucu özellikli enjeksiyonların oruca zararı olmadığı yönündedir. İslam uleması da iğnenin vücudu beslemediği sürece oruçla ilgili probleme yol açmayacağını belirtir. Bu nedenle diş çekimi yapılırken anestezi uygulanması normal kabul edilir. Ancak dişçi koltuğunda işlem sırasında dikkat edilmesi gereken asıl husus, kan veya su yutulmamasıdır. İğne tek başına orucu bozacak bir sebep sayılmaz.
DİŞ ÇEKTİRİRKEN YUTULAN KAN ORUCU BOZAR MI?
Diş çektirirken ağızda kan birikmesi kaçınılmazdır. Yine de bu kanın yutulmaması, orucun bozulmaması açısından çok önemlidir. Ağıza gelen kan, tükürükten fazla olduğu anda ve mideye gittiğinde oruç bozulmuş kabul edilir. İslam âlimleri, kanın içeriği ne kadar az ya da çok olursa olsun yutmaktan sakınmayı öğütler. Bazı fetvalar, tükürüğün içinde çok az oranda kalan kanın yutulmasının orucu bozmayabileceğini belirtir. Ancak riske girmemek için kanı sürekli tükürerek ağızdan uzaklaştırmak gerekir. Böylece diş çektirirken istenmeyen bir şekilde oruç da ihlal edilmemiş olur.Diş hekimi işlem yaparken ağız içerisine su uygulayabilir veya ağız durulaması istenebilir. Bu esnada suyun boğaza kaçması ve yutulması orucu bozar. Çünkü su, beslenme anlamı taşımasa bile mideye girdiğinde orucu geçersiz kılan eylemlerden biri kabul edilir. Bu yüzden diş çekimi sırasında olabildiğince dikkatli davranmak, suyu tamamen tükürmek ve boğaza kaçırmamak gerekir. Bazı hekimler, oruçlu hastalarda suyu kontrollü şekilde kullanır ya da alternatif yöntemlere başvurur. Yine de tedbirli olmak en iyi yoldur. Ağızda biriken su yutulursa o günün orucu bozulur ve daha sonra kaza orucu gerekir.
DİŞ ÇEKTİRDİKTEN SONRA AĞZI SUYLA ÇALKALAMAK ORUCU BOZAR MI?
Diş çektirdikten sonra ağzı hafifçe suyla çalkalamak orucu bozmaz. Önemli olan, suyu kesinlikle yutmamak ve boğaza kaçırmamaktır. İslam’da veya Diyanet’in fetvalarında, ağzı çalkalarken suyun mideye ulaşmaması halinde orucun devam ettiği belirtilir. Diş çekimi sonrasında ağızda kalan kan ve artıkları temizlemek için bu uygulama yapılabilir. Ancak suyun kazara yutulması halinde oruç bozulur. Bu nedenle suyu gargara yaparken başı öne eğik tutmak, mümkün olduğunca temkinli olmak gerekir. Sürekli tükürerek, suyun mideye gitmediğinden emin olunması orucun korunmasına yardımcı olur. Böylece ağzı temizleyerek ibadet de korunmuş olur.
ORUÇLUYKEN DİŞ ÇEKTİRMEYİ İFTARDAN SONRAYA BIRAKMAK GEREKİR Mİ?
Oruçlu bir kişi, diş çektirme işlemini iftardan sonraya bırakırsa, su veya kan yutma riski ortadan kalkar. Bu, daha güvenli ve rahat bir tercih olabilir. Yine de, bu durum bir zorunluluk değildir. Eğer gün içinde diş ağrısı dayanılmaz hale gelirse veya acil bir müdahale gerekirse, iftarı beklemek şart koşulmaz. İslam anlayışında sağlık önceliklidir. İftardan sonra tedavi olmak, hem su ve kan yutma ihtimalini bertaraf eder hem de orucun bozulma kaygısını azaltır. Tedbir amacıyla çoğu hekim de ramazan döneminde akşam saatlerini önerir. Fakat ihtiyaç varsa gündüz de çektirme yapılabilir.
ORUÇ TUTARKEN DİŞ ÇEKTİRİLİR Mİ?
Oruç tutan bir kişi, dişini çektirebilir. Dini hükümler, sağlık işlemleri için bir engel teşkil etmez. Diş çekiminin kendisi, gıda alımı veya keyif verici bir eylem olarak görülmediğinden orucu doğrudan bozmaz. Kan yutulmaması, su yutulmaması veya tedavi malzemelerinin mideye gitmemesi gerekir. Bu konularda özen gösterilirse oruç geçerliliğini korur. Halk arasında “diş çektirmek orucu bozar” şeklinde yanlış düşünceler görülebilir. Aslında bozan, genellikle kan veya sıvı yutma durumudur. Bu önlenebildiği sürece oruç düzenli olarak devam eder. Kişi, ağzında biriken kanı veya sıvıyı tükürerek ibadetini sürdürür.Ramazan’da oruçlu halde diş çektirmek, işlem sırasında bir şey yutulmadığı sürece orucu bozmaz. Diyanet’e göre diş çekimi tek başına bozmaya yol açmaz. Fakat Ramazan ayında, oruç süreleri uzun olduğu için ağızdaki kanama kontrolü zor olabilir. Uzun süren bir tedavi olduğunda, kişinin dikkatini her an kan veya tükürüğü yutmama yönünde tutması gerekir. Ramazan’da yapılacak planlı tedavileri, mümkünse iftar sonrasına almak daha kolaydır. Ama gündüz vakti acil bir diş ağrısı varsa ve bekletmek mümkün değilse, tedavide dini açıdan sakınca görülmez. Sadece ağız içine giren maddelerin yutulmamasına özen gösterilmelidir.
DİŞ ÇEKTİRDİKTEN SONRA AĞIZDAKİ KANI TÜKÜRMEK ORUCU BOZAR MI?
Diş çektirdikten sonra ağızdaki kanı tükürmek orucu bozmaz. Hatta orucun bozulmaması için bu kanın mutlaka dışarı atılması gerekir. Yutulması halinde oruç riske girer. Bazı kimseler, kan tükürmenin orucu bozacağını sanıp tereddüt yaşayabilir. Aslında durum bunun tam tersidir; kanın tükürülmesi gerekir ki oruç bozulmasın. Tükürme eylemi mideye herhangi bir şey gitmesini engellediği için güvenlidir. Ağızda oluşan kan ve tükürük karışımının büyük bir kısmı kandan oluşuyorsa ve yutulursa oruç bozulmuş kabul edilir. Bu nedenle diş çektirdikten sonra düzenli şekilde tükürmek en doğru davranıştır.
ORUÇLUYKEN DİŞ ÇEKTİRİRKEN TÜKÜRÜK YUTMAK ORUCU BOZAR MI?
Tükürüğü yutmak orucu bozmaz, çünkü insan gün boyu normalde de tükürüğünü yutar. Fakat diş çektirirken kan, tükürüğe karışırsa durum değişir. Eğer ağızdaki sıvı çoğunlukla kan içeriyorsa ve yutulursa oruç bozulur. Az miktarda kanın tükürüğe karışması ve fark edilmeden yutulması halinde oruç bozulmadığı şeklinde görüşler bulunur. Yine de riske girmemek için diş çekimi sırasında ağızdaki her sıvıyı tükürmek tavsiye edilir. Aksi durumda, kanlı karışımın ne kadarının mideye girdiğini tespit etmek zor olabilir. Bu yüzden işlem boyunca mümkün olduğunca sık tükürerek orucu korumak önerilir.
DİŞ ÇEKTİRMEK SIRASINDA NE KADAR KAN YUTULURSA ORUÇ BOZULUR?
Genel fıkhi ölçü, tükürük içindeki kan miktarı tükürükten fazla olduğunda ve bu karışım yutulduğunda orucun bozulacağı yönündedir. Bu, kesin bir orandan ziyade “çoğunluk” ilkesine dayanır. Diş çekimi sırasında oluşan kan, açık renkten daha yoğun renge dönüp tükürüğün ana parçası haline geldiyse ve mideye gitmişse, oruç bozulmuş kabul edilir. Az oranda kan, tükürüğe karışıp kaybolduğunda ve farkında olmadan yutulduğunda ise çoğu kaynak orucun bozulmadığını belirtir. Yine de, diş çektirmede kan yutmamak için azami çaba gerekir. Bu şekilde oruç korunmuş olur.Diş çektirmenin oruca doğrudan bir etkisi yoktur ve orucu bozan fiiller arasında sayılmaz. Yine de ağızda oluşan kan veya uygulama sırasında kullanılan sıvılar yutulursa, orucun bozulma riski ortaya çıkar. Bu yüzden diş çektirirken ağızdaki maddeleri yutmadan lavaboya tükürmek gerekir. Anestezi gibi işlemler de besleyici madde içermediği için oruç bakımından sakıncalı değildir. Ancak kişi, ağrı kesici hap gibi bir ilaç almak isterse, orucunu bilerek bozmuş olur ve o gün kaza gerekir. Kısaca, diş çektirmenin doğrudan oruca zarar veren bir yanı yoktur, kritik nokta yutma eylemidir.
DİŞ ÇEKTİRİRKEN KULLANILAN İLAÇLAR ORUCU BOZAR MI?
Diş çekimi sürecinde kullanılan lokal anestezi ilaçları, orucu bozmaz. Bu tür maddeler, besin veya keyif verici özelliğe sahip değildir. Ancak çekim sonrası ağızda kalabilecek antiseptik solüsyonlar, merhemler veya pamuk üzerindeki maddeler yutulursa oruç bozulabilir. Tedavi sırasında tıbbi amaçla kullanılan sprey veya pamuk, ağızda kalırsa sorun yoktur; önemli olan mideye inmemesidir. Ağrı kesici veya antibiyotik hapları ise ağız yoluyla alındığında oruç bozar. Çünkü hap yutmak, normal bir yeme-içme fiili gibi değerlendirilir. Bu yüzden çekim sonrası şiddetli ağrılar için iftara kadar sabretmek tavsiye edilir.
DAYANILMAZ DİŞ AĞRISI OLURSA ORUÇ BOZUP DİŞ ÇEKTİRMEK CAİZ Mİ?
Dayanılmaz bir diş ağrısı yaşandığında, oruç bozmak ve tedaviye yönelmek caiz kabul edilir. İslam’da sağlık, önemli bir önceliktir. Şiddetli ağrı veya ciddi bir rahatsızlık hâlinde orucun sürdürülmesi mümkün olmayacak derecede zorluk yaratıyorsa, oruç sonlandırılabilir. Bu durumda, bozulan oruç için yalnızca kaza orucu tutulması gerekir. Kefaret gibi ağır bir yaptırım söz konusu olmaz. Çünkü ortada meşru bir mazeret vardır. Ağrının hafif veya katlanılabilir seviyede olması halinde ise orucu devam ettirmek tavsiye edilir. Ancak ağrı gerçekten çekilmezse, tedavi ve rahatlama için oruç bozmak dinen uygun görülür.Diş çektirme eylemi başlı başına orucu bozmaz. Ancak işlem sırasında ağız yoluyla bir şey mideye ulaştığında oruç bozulmuş olur. Kanın isteyerek veya istemeden yutulması, temizleme esnasında kullanılan suyun boğaza kaçması ya da ilaçların yutulması buna örnektir. Bu gibi durumlarda oruç geçersiz hale gelir ve sonradan kaza yapılması gerekir. Ayrıca diş çekimi nedeniyle hissedilen ağrı yüzünden kasıtlı olarak yeme veya içme yoluyla orucun bozulması da aynı hükme tabidir. Özetle, diş çekmenin kendisi zarar vermez; orucu bozan temel faktör, ağızdan mideye giren unsurlardır.
DİŞ ÇEKTİRİRKEN ORUCUN BOZULMAMASI İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Diş çektirirken orucun bozulmaması için kan ve su gibi maddelerin yutulmasından kaçınmak gerekir. Doktora oruçlu olduğunu baştan belirtmek önemlidir, böylece su veya antiseptik kullanımında daha titiz davranılabilir. Ağızdaki kan, sık sık tükürülerek dışarı atılmalı, hiçbir şekilde yutulmamalıdır. Mümkünse işlem sırasında başı öne doğru eğik tutarak boğaza sıvı kaçması engellenebilir. Ayrıca diş çekimi sonrası ağrı kesici gerekiyorsa, iftara kadar sabretmek ya da mecburi ise orucu bozup kaza etmek en uygun yoldur. Bu dikkatli yaklaşım, hem tedaviyi başarıyla sonuçlandırır hem de orucun bütünlüğünü korur.Kaynak: diyanet.gov.tr